डोटी । डोटी जिल्लामा सरकारले संरक्षणका लागि विशेष कार्ययोजना ल्याउन नसक्दा यस जिल्लाका घना जंगलबाट खुलेआम रुपमा वन्यजन्तुको चोरी शिकार गर्ने क्रम बढीरहेको छ ।
वन्यजन्तुको चोरी शिकार व्यापक भए पनि यसको नियन्त्रणका लागि प्रभावकारी अभियान सञ्चालन हुन सकेको छैन । जंगलको नजिक भएर बाटोघाटोमा आवत जावत गर्दा दिनदहाडै बन्दुक पड्केको आवाज आउने कुरा यहाँ सामान्य जस्तै भइसकेको छ ।
जिल्लाका विभिन्न सामुदायिक र सरकारी वनमा खुलेआम रतुवा, बँदेल, घोरल, कालीजलगायतका वन्यजन्तु र बहुमूल्य जडीबुटी समेत तस्करी हुने गरेको स्थानीयवासीको गुनाशो छ ।
यहाँका ग्रामीण क्षेत्रबाट तस्करले जङ्गली जनावरको मासुको सुकुटी बनाइ छिमेकी तराईका जिल्लालगायत काठमाडौँसम्म पु¥याउने गरेको दिपायल सिलगढी नगरपालिका–३ का स्थानीयवासी मानमोहन पनेरुले बताउनुभयो ।
उहाँले भन्नुभयो, “यहाँका होटेल तथा पसलमा जङ्गली जनावरको सुकुटी जताततै सहजै पाइन्छ र केहीले सुकुटी किनेर काठमाडौँसम्म पु¥याउने गरेका छन् ।”
वन्यजन्तुको चोरी शिकार हुने गरेको व्यापक जनगुनासो आउन थालेपछि महाभारत शृङ््खला अन्तर्गतका तेले लेक वनमा डिभिजन वन कार्यालय डोटीका कर्मचारी, स्थानीय पत्रकार, शिखर नगरपालिकाका प्रतिनिधि र राजनीतिकदलका नेता कार्यकर्ता अनुगमनका लागि पुगेका थिए ।
अनुगमनका क्रममा चोरी शिकारमा संलग्न तस्करले वन्यजन्तु मार्ने तरिका, मारेका वन्यजन्तुका हड्डी, छाला, चोरी शिकारमा संलग्नको बासस्थानलगायत प्रयोग गर्ने नाका र तस्करहरुले प्रयोग गरेका सामग्री फेला परेका थिए ।
डोटीका निमित्त डिभिजन वन अधिकृत सुरेशचन्द्र डिसीका अनुसार अनुगमनका क्रममा जङ्गल क्षेत्रमा भैँसीपालन गर्दै आएका गोठाला र स्थानीय जनतासँग समेत छलफल गरिएको थियो । त्यसपछि चोरी शिकार नियन्त्रणका लागि स्थानीय तह र स्थानीयवासीसँग मिलेर एकीकृत रुपमा चोरी शिकार विरुद्धको अभियान सञ्चालन गरिने योजना भएको निमित्त डिभिजन वन अधिकृत सुरेशचन्द्र डिसीले बताउनुभयो ।
उहाँले भन्नुभयो, “तस्करीका कारण जङ्गली वन्यजन्तु लोप हुने अवस्थामा पुगेका छन् । यहाँका स्थानीय तह र आम नागरिकको सहयोगमा यस विरुद्ध अभियानकै रुपमा जाने तयारीमा छौ ।” तस्करले चोरी शिकारका लागि महीनौंसम्म घरेलु हातहतियारसहित जङ्गलमा बास बस्ने र शिकार गर्ने गरेको पाइएको अनुगमनबाट फर्केका टोलीको भनाइ छ । जङ्गलमा शिकार गरिएका वन्यजन्तुको मासु यहाँका विभिन्न राजमार्गलगायत सदरमुकामका होटलमा समेत बिक्री हुने गरेको छ ।
जिल्लाको खप्तड राष्ट्रिय निकुञ्जसँग जोडिएका वन र माहाभारत शृङ्खलाअन्र्तगतका तेले लेक वनबाट बढी मात्रामा वन्यजन्तु चोरी शिकार हुने गरेको पाइएकोे छ ।
कर्णाली किनार हुँदै डडेल्धुराको गन्यापधुरादेखि डोटीका विभिन्न स्थानीय तहलाई तेले लेकको वनले समेटेको छ । जिल्लाको जोरायल गाउँपालिका–१ गैराकास्थित एक होटल व्यवसायीले तेले लेकमा मारिएका मृगको मासु सुकुटी बनाएर तराईका जिल्लालगायत काठमाडाँैसम्म लैजाने गरिएको बताउनुभयो ।
उहाँले भन्नुभयो, “जङ्गलबाट दैनिकजसो रतुवा, बँदेलको सुकुटी मासु बजारसम्म आउँछ र यहाँबाट काठमाडौँसम्म लैजाने गरिएको छ ।” चोरी शिकारी बढी हुने क्षेत्रका रुपमा चिनिएको तेले लेक वनक्षेत्रलाई जिल्लाको शिखर नगरपालिकाले चोरी शिकार नियन्त्रण अभियान शुरु गर्ने बताएको छ ।
डिभिजन कार्यालयसँग मिलेर चोरी शिकार नियन्त्रण र पर्यटकीय क्षेत्रका रुपमा विकास गर्ने तथा चोरी शिकार निरुत्साहित गर्ने सम्बन्धी क्रियाकलाप सञ्चालन गर्ने तयारी भइरहेको शिखर नगरपालिका –१ का वडाध्यक्ष खडकबहादुर शाहीले बताउनुभयो ।
उहाँले भन्नुभयो, “तेले लेकमा हुने वन्यजन्तुको चोरी शिकारी नियन्त्रणका लागि हामी योजनाबद्ध तरिकाले अगाडि बढ्ने भएका छौँ, सबैको सहयोग भए चोरी शिकार नियन्त्रण हुन्छ ।”
